Ivan Nikolayevich Kramskoy
Rassom tarixiy va portretlar janrlari ustasi, shungdek ajoyib san'atshunos ham edi.
1863-yilda Badiiy akademiya uni "Musoffo suv toshni qoyadan tushirib yuboradi" kartinasi uchun kichik oltin medal bilan taqdirlaydi. Akademiyani bitirmasdan oldin katta medal uchun dastur yozib, chet elda pensiya olish uchun qoladi. Akademiya kengashi talabalarga Skandinaviyadagi "Valgalle bayrami" mavzusida tanlov taklif qiladi. O'n to'rt bitiruvchilarning barchasi ushbu mavzuda ishlashdan bosh tortdil va barchaga o'zlari xohlagan mavzuni tanlashlariga ruxsat berishlarini iltimos qildilar. Keyingi voqealar rus san'ati tarixiga "O'n to'rt g'alayon" nomi bilan kirgan. Akademiya kengashi buni rad etadi va professor Ton: "Agar bu oldin bo'lgan bo'lsa, demak, siz ham askar bo'lasiz!", deydi. 1863-yil 9-noyabrda Kramskoy o'z o'rtoqlari nomidan kengashga "akademik qarorlarni o'zgartirish haqida o'ylashga jur'at etmay, kamtarlik bilan iltimos qiling", dedi. Bu ularni musobaqadan ozod qilish bo'yicha maslahat edi. Bu o'n to'rt rassom orasida I.N.Kramskoy, B.B.Venig, N.D.Dmitriyev-Orenburg, A.D.Litovchenko, A.I.Korzuxin, N.S.Shustov, A.I.Morozov, K.E.Makovskiy, F.S.Juravlev, K.V.Lemox, A.K.Grigoryev, M.I.Peskov, V.P.Kreitan va N.P.Petrovlar bor edi. Akademiyani tark etgan rassomlar 1871-yilgacha davom etgan Sankt-Peterburg Rassomlar Artelini tashkil etishadi.
Kramskoyni 1865-yilda Markov Moskvadagi Najotkor Masihning sobori gumbazlarini bo'yashda yordam berishga taklif qildi. Markovning kasalligi tufayli Kramskoy gumbazning asosiy rasmlarini Venig va Koshelev bilan birgalikda yaratadi.
1863-1868-yillarda u Rassomchilikni targ'ib qilish jamiyatining Rassomlik maktabida dars beradi. 1869-yilda Kramskoy akademik unvonini oladi.
Aleksandr Ivanovning gumanistik an'analarining davomchisi Kramskoy axloqiy va falsafiy tafakkurda diniy burilish yaratdi. U Iso Masihning dramatik kechinmalari asosida hayotni chuqur psixologik izohlab beradi (qahramonlik, fidoyilik g'oyalari). Portretlar va tematik rasmlarda bu mafkuraning ta'siri seziladi.
Kramskoy asarlarining demokratik yo'nalishi, uning san'at haqidagi tanqidiy mulohazalari va san'atning o'ziga xos xususiyatlarini va unga ta'sirini baholashning ob'ektiv mezonlari bo'yicha doimiy izlanishlari XIX asrning so'nggi uchinchi yillarida Rossiyada demokratik san'at va san'atga bo'lgan dunyoqarashni rivojlanishiga yaxshi tasir o'tkazadi.
